Za organizację spisu odpowiada Główny Urząd Statystyczny, który pyta mieszkańców Polski o to „ilu nas jest”, „kim jesteśmy”, „jak żyjemy” oraz o inne istotne informacje związane z funkcjonowaniem społeczeństwa czy stanem mieszkań i budynków. Dane te są później wykorzystywane do opracowań, zestawień czy analiz statystycznych, które pomagają podejmować ważne decyzje gospodarcze i społeczne.

W tym roku podstawową formą udziału w badaniu jest samospis internetowy. Można go dokonać łatwo i bezpiecznie, bez wychodzenia z domu. Na stronie spis.gov.pl dostępna jest aplikacja zawierająca formularz spisowy, która przeprowadzi respondenta przez całą procedurę. Osobom, które np. ze względu na zaawansowany wiek, stan zdrowia czy niepełnosprawność nie mogą wypełnić go we własnym zakresie, pomóc może członek rodziny. Formularz dostępny jest w językach: polskim, angielskim, ukraińskim i rosyjskim.

Do aplikacji spisowej można zalogować się na kilka sposobów: poprzez profil zaufany lub bankowość elektroniczną, przy użyciu numeru PESEL i nazwiska panieńskiego matki, a także za pomocą specjalnie nadanego hasła (w przypadku osób nieposiadających numeru PESEL). Samospis przez internet jest możliwy przez 14 dni od pierwszego zalogowania.

Inną możliwością udziału w badaniu jest spis za pośrednictwem infolinii: 22 279 99 99, czynnej od poniedziałku do piątku w godz. 8:00 – 18:00. Z tej opcji mogą skorzystać osoby, które z uzasadnionych powodów nie mogą spisać się online. Od maja kontakt tą drogą może zainicjować także rachmistrz. Telefonu mogą spodziewać się respondenci, którzy do tej pory nie spisali się przez internet. Jeśli do tego dojdzie, nie możemy odmówić udzielenia odpowiedzi na pytania. Numer infolinii spisowej z warszawskim numerem kierunkowym obowiązuje dla całej Polski - rachmistrzowie w Poznaniu także będą kontaktować się z badanymi za jego pomocą.

Dla osób, które nie posiadają w domu komputera lub internetu, Miasto Poznań przygotowało dwa punkty, gdzie można dokonać samospisu i uzyskać wsparcie w wypełnieniu internetowego formularza. Pierwszy znajduje się w budynku urzędu miasta przy pl. Kolegiackim 17, drugi w Poznańskim Centrum Świadczeń przy ul. Małachowskiego 10. Punkty działają w reżimie sanitarnym. Obowiązuje rezerwacja miejsc pod numerem 61 646 33 44 (Poznań Kontakt).

Ze względu na pandemię koronawirusa wywiady bezpośrednie prowadzone przez rachmistrzów terenowych nie będą realizowane do odwołania.

Formularz spisowy ma jeden wzór dla wszystkich i jest podzielony na dwie części: osobową i mieszkaniową. Przed przystąpieniem do jego wypełnienia warto się przygotować i zapoznać z wykazem pytań. Wprawdzie odpowiedź na zdecydowaną większość z nich nie powinna nastręczać żadnych trudności, ale być może w niektórych przypadkach pojawią się wątpliwości np. w kwestiach dotyczących mieszkania czy informacji o osobach z rodziny przebywających za granicą. Listę pytań można znaleźć na stronie spis.gov.pl.

Odpowiedź na wszystkie pytania jest obowiązkowa. W kilku miejscach jednak dostępna jest opcja "Nie chcę odpowiadać na to pytanie". Pojawia się ona w punktach dotyczących kwestii zdrowotnych, wyznania religijnego oraz związków niesformalizowanych.

Udział w spisie jest obowiązkowy dla wszystkich mieszkańców Polski. Są nim objęci zarówno Polacy, jak i cudzoziemcy, a także stali mieszkańcy Polski przebywający w czasie jego trwania za granicą. Spisowi podlegają także osoby poniżej 18. roku życia, za które ankietę wypełniają rodzice lub opiekunowie.

Dane osobowe przetwarzane w ramach prac spisowych są poufne i podlegają szczególnej ochronie, na zasadach określonych w ustawie o statystyce publicznej oraz w ustawie o ochronie danych osobowych.

Spis potrwa od 1 kwietnia do 30 września, a nie, jak pierwotnie planowano, do 30 czerwca. Nowelizację ustawy w tej sprawie podpisał Prezydent RP. Zmiana terminu ma zapewnić możliwość efektywnego przeprowadzenia badania w warunkach pandemii koronawirusa.

Szczegóły na stronie spis.gov.pl oraz www.poznan.pl/nsp2021/.